Ev tipi şarj sistemleri,
elektrikli araç priz çeşitleri,
güç altyapısı gereksinimleri,
şarj güvenliği standartları,
AC şarj gücü hesaplaması,
ev tipi wallbox çözümleri ve
elektrik tesisatı optimizasyonu, evinde elektrikli aracını şarj etmek isteyen sürücüler için en önemli konulardır. Bu rehberde, evden
elektrikli araç şarj etmenin teknik, güvenlik ve verimlilik açısından tüm detaylarını bulacaksınız.
Evde Şarj Etmenin Temel Mantığı
Elektrikli araçlar,
AC (alternatif akım) ile beslenen ev elektriği üzerinden şarj edilebilir. Ancak bataryalar
DC (doğru akım) ile çalıştığından, şarj işlemi sırasında aracın içinde bulunan
on-board charger (dahili dönüştürücü) AC elektriği DC’ye çevirir. Bu nedenle evde şarj işleminin hızı, hem aracın bu dönüştürücü kapasitesine hem de evinizin elektrik altyapısına bağlıdır.
Bir ev tipi prizden alınabilecek güç miktarı, priz tipi, hat kalınlığı, sigorta kapasitesi ve faz sayısı gibi faktörlere göre değişir. Şimdi bu sistemleri detaylı inceleyelim.
Ev Tipi Priz Çeşitleri ve Güç Kapasiteleri
1. Standart Ev Prizi (Schuko Tip F)
Bu,
Türkiye’de evlerde kullanılan en yaygın priz tipidir. Genellikle 230V gerilimle çalışır. Ancak uzun süreli yüksek akım çekerken ısınma riski taşıdığından, doğrudan araç şarjı için önerilmez. Kısa süreli veya acil durumlarda kullanılabilir.
| Özellik | Değer |
|---|
| Gerilim | 230V (tek faz) |
| Akım Kapasitesi | 10–13A |
| Maksimum Güç | 2,3 – 3,0 kW |
| Şarj Süresi (50 kWh batarya) | 18 – 22 saat |
| Uygunluk | Acil durum veya düşük güçte şarj |
Dikkat: Bu tür prizlerde uzun süreli yüksek akım kullanımı, kabloların aşırı ısınmasına ve yangın riskine yol açabilir. Eğer bu yöntem kullanılacaksa, hat kalınlığının ve sigortaların uygunluğu mutlaka kontrol edilmelidir.
2. Sanayi Tipi Priz (CEE Tek Faz)
Bu priz tipi genellikle atölyelerde, garajlarda veya endüstriyel alanlarda bulunur. Standart prizlere göre çok daha dayanıklıdır ve yüksek akım taşıyabilir.
| Özellik | Değer |
|---|
| Gerilim | 230V (tek faz) |
| Akım Kapasitesi | 16–32A |
| Maksimum Güç | 3,7 – 7,4 kW |
| Şarj Süresi (50 kWh batarya) | 7 – 10 saat |
| Uygunluk | Ev garajı, küçük işletmeler |
Bu prizler, evlerde
mobil şarj cihazlarıyla (portable EV charger) kullanıldığında oldukça verimli sonuç verir. Güçlü kabloları sayesinde sürekli şarjda güvenli performans sağlar.
3. Trifaze Sanayi Prizi (CEE 3 Faz)
Üç fazlı sistem, daha yüksek güç gerektiren
elektrikli araçlar için en ideal çözümdür. Bu tür prizler genellikle
wallbox sistemleri veya sabit şarj istasyonlarında kullanılır.
| Özellik | Değer |
|---|
| Gerilim | 400V (3 faz) |
| Akım Kapasitesi | 16–32A |
| Maksimum Güç | 11 – 22 kW |
| Şarj Süresi (50 kWh batarya) | 2 – 5 saat |
| Uygunluk | Ev garajı, villa, site altyapısı |
Üç fazlı altyapı, geleceğe dönük bir yatırım olarak görülür. Özellikle 11 kW ve üzeri şarj hızlarını destekleyen araç sahipleri için en verimli seçenektir.
Evde Şarj Etme Seçenekleri
Wallbox (Duvar Tipi Şarj Ünitesi)
Wallbox sistemleri, özel olarak
elektrikli araç şarjı için geliştirilmiş güvenli cihazlardır. Bu sistemler doğrudan sigorta kutusuna bağlanır, akım koruma, hata akımı rölesi ve akıllı kontrol sistemleri içerir.
Wallbox’un Avantajları:
- Şarj süresini %70’e kadar kısaltır
- Otomatik enerji yönetimi sağlar
- Akıllı zamanlama ile gece tarifesinden yararlanılabilir
- Enerji tüketimi izlenebilir
- Yüksek güvenlik standartlarına sahiptir (IP54 / IP65)
| Wallbox Tipi | Güç (kW) | Akım (A) | Şarj Süresi (50 kWh batarya) |
|---|
| Tek Faz 7,4 kW | 32A | 7–8 saat | |
| Üç Faz 11 kW | 16A | 5 saat | |
| Üç Faz 22 kW | 32A | 2,5 saat | |
Priz Üzerinden Mobil Şarj
Mobil şarj cihazları, taşınabilir yapıları sayesinde evin herhangi bir noktasında pratik kullanım sağlar. Ancak bu cihazlar, şarj hızını priz altyapısına göre sınırlar. Örneğin 10A’lik bir prizden maksimum 2,3 kW güç alınabilir.
Elektrik Altyapısı Gereksinimleri
Evde
elektrikli araç şarjı için altyapı uygunluğu çok önemlidir. Aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:
- Hat Kalınlığı: En az 6 mm² bakır kablo önerilir (11 kW ve üzeri için).
- Sigorta: Her şarj hattı için ayrı sigorta (MCB) kullanılmalıdır.
- Kaçak Akım Rölesi: Tip A veya Tip B RCD (Residual Current Device) zorunludur.
- Topraklama: En az 10 ohm direnç değerine sahip olmalıdır.
- Ayrı Hat: Şarj hattı, evin diğer elektrik hatlarından bağımsız çekilmelidir.
Şarj Süresini Etkileyen Faktörler
- Aracın batarya kapasitesi (kWh)
- Aracın maksimum şarj gücü desteği (kW)
- Prizin veya wallbox’un sağladığı güç kapasitesi
- Ortam sıcaklığı (soğuk hava şarj süresini uzatır)
- Bataryanın doluluk oranı (ilk %20 daha hızlı dolar)
Örnek Şarj Süreleri
| Araç Batarya Kapasitesi | Şarj Gücü | Yaklaşık Şarj Süresi |
|---|
| 40 kWh | 2,3 kW (ev prizi) | 18 saat |
| 40 kWh | 7,4 kW (wallbox) | 6 saat |
| 60 kWh | 11 kW (trifaze wallbox) | 5,5 saat |
| 77 kWh | 22 kW (yüksek güçlü wallbox) | 3,5 saat |
Güvenlik ve Bakım Önerileri
- Şarj kablosu ve priz bağlantılarını düzenli olarak kontrol edin.
- Nemli veya yağışlı ortamlarda açık priz kullanmayın.
- Kabloyu yere serili şekilde bırakmayın; ezilme veya bükülme riski kablo ömrünü kısaltır.
- Wallbox sistemlerinde periyodik bakım yapılmalıdır (yılda 1 kez).
Evde
elektrikli araç şarjı, doğru altyapı ve uygun ekipman kullanıldığında en güvenli, ekonomik ve pratik yöntemdir. Basit bir prizden başlayarak üç fazlı wallbox sistemine kadar birçok çözüm mevcuttur. Doğru seçim, aracınızın teknik özelliklerine, kullanım sıklığınıza ve evinizin elektrik altyapısına göre belirlenmelidir.
